İSTANBUL'UN EN BÜYÜK ÜÇ AÇMAZI: GECEKONDU, BETON VE HIZLI DEĞİŞİM…

Sn. Hüseyin Gökçe Bey 'in kaleminden "İSTANBUL'UN EN BÜYÜK ÜÇ AÇMAZI: GECEKONDU, BETON VE HIZLI DEĞİŞİM…" başlıklı analizleri siz değerli okurlarımızın ilgisine sunuyoruz.

İstanbul’u önemli kılan tarihi, sosyal ve ekonomik çok sebep var, bunlar biliniyor. İstanbul hem bir ayna, gösterge panosu, hem bir rol model, hem de güçlü bir lokomotif.
Peki, İstanbul insanının bileşenleri nelerdir? Neler yoğurur Şehr-i İstanbul’un insanlarını, neler çoğaltır, zenginleştirir? Her katmanında yarım asırdır gözlemci olarak yaşadığım dünya başkenti bu devasa şehir hakkındaki kişisel değerlendirmelerimin özeti:

Başarı daha çok, İstanbul’da kalabalık bulunan ailelere ait… Bol kardeşli, birbirine tutkun akraba dayanışması… İstanbul’un ve Türkiye’nin hızlı nüfus artışından beslenen…

Karakter, yönlendirici kültür olarak aslında gecekondu şehridir İstanbul. İstanbullu dediğimiz güzide insanların da yüzde 75’i gecekondu ürünü, gecekonduda, çamurlu mahallelerde doğanlar… İstanbul’u, Türkiye’yi gün gelip yöneten işte bu çamurdan illallah çekenlerin ta kendisi!

Gözümüzü yumup, başımızı arkaya yaslayarak şöyle 50 yıl gerilere gidelim şimdi: Hızlı büyüyen koca kentin yüzde 50’si gecekondu ya da ruhsatsız yapılardan oluşuyor. Altyapı yok veya günü kurtaracak şekilde, derme çatma. Her taraf çamur!
 
Çocuklar bellerine kadar çamur içinde büyüyor. Yeni ayakkabılar ertesi günü çamur yüzünden eskiyor.  Yetişkinlerinki dâhil...

Çamurdan nefret o boyutta ki onu yok edecek her neyse baştacı yapılmaya hazır. Nedir o? Beton! Evet, ta kendisi, beton! “Kurtuluş betondadır! Her yer beton olsun!” Sonuç her yer beton. Derindeki sebep: Gecekondu yıllarında iliklere işleyen çamurdan kurtulmak! Aslında niyetlerde ihanet yok! Diz boyu yoksulluk, cahillik ve hızlı değişimi eksik yorumlamak var!

Özellikle çocukluktaki korku ve açlıkları defetmek çok zordur. Bir ömür bırakmazlar peşinizi. 

Rol model İstanbul’un en büyük üç sosyal gerçeği: Gecekondu, betonlaşma ve hızlı değişim derken geri planda düşündüklerim bunlar. Dilerim daha ferahlatıcı, hoş başka açıklamalar vardır da rahatlarız.

Bu arada, sadece eciş-bücüş yapılar değildir gecekondu kavramı içine giren.

Her şeyin gecekondusu vardır bizde.

Ve, muhafazakârlar… 

Belediye seçimlerini kazanıp yükselişe geçtiler ama hızla dünyevileştiler. 

İnanç ve âhiretlerinden uzaklaşarak dünya sevdalısı oldular. Veya olduk!

Kahvecilikten ya da işportadan gelip büyük müteahhit olmaya diyecek bir şeyimiz yok elbet ancak geçmişe ait maddi manevi değerleri parçalayarak, yok sayarak, unutarak, dostlukları hiçe sayarak, vefayı rafa kaldırarak yükselmeye itirazımız, haykırışımız, reddedişimiz hep olacaktır! 

Gecekondu bitti gibi görünse de bitmedi, şekil değiştirdi. Gariban gecekondularının yerini daha kurumsal, daha profesyonel gecekondular aldı. Bu da normal bir değişim ya da evrim.

Allah sonumuzu hayr eylesin. (25.1.2021) 

HÜSEYİN GÖKÇE