Ayşe Acar | Göç Hikâyeleri

Nasıl göç ettiğimiz çok soruluyor da, neden göç ettiğimiz pek merak edilmiyor.

İşin aslı, bazen göç edenlerin kendileri bile bu sorunun cevabını tam bilmiyor.

Bazen bir kalp sıkıntısı ve bulunduğun yere sığamama durumu, bazen daha iyi bir iş ya da daha iyi yaşam şartları, bazen eğitim, bazen aşk...

Ben, çocuklarımın eğitimi için Kanada'ya göç ettiğimi düşünüyordum ama buraya gelince anladım ki kendim için de göçmüşüm. Kendi ülkemde yeniden başlama cesaretim olmadığı için, uzaklarda, konfor alanımdan çıkarak yeniden başlamayı seçmişim.

Göçebeler daha iyi avlanabilecekleri, sulak, toprakları verimli, mevsimi ılıman yerlere göç edermiş. Günümüzde insanlar hâlâ sürekli yer değiştiriyor ama artık bunun nedeni pek de verimli toprak arayışı değil.

Yeni yıla girdiğimiz şu ilk günlerde hem kendimin, hem insanların göç etme nedenlerini düşündüm. Ortaya şöyle bir liste çıktı. Merak ediyorum sizin nedeniniz hangisi? Herkese iyi yıllar.

1) Zorunlu göç: Savaşlar, yıkılmış şehirler, zorunlu göçün en eski nedenlerinden biri. İnsanlar başlarına bombalar yağarken, ailelerini korumak için tehlikelerle dolu yolculuklara çıkıyorlar. Kimileri varmak istedikleri yere ulaşıyor, kimileri hiç ulaşamıyor. Ulaşanların sınırlarda suratına biber gazı sıkılıyor, yüzlerine kapılar kapanıyor. İçeri girenler yani nispeten şanslı olanlar iş bulamıyor, ev bulamıyor, çocukları okula gidemiyor. 2021'de mültecilerin yaşadıkları dram, hâlâ çok büyük bir insanlık ayıbı.

2) İnsan hakları: Bu da bir nevi zorunlu göç. Günümüzde bazı ülkelerde hâlâ "fikir suçu" diye bir şey var. Bazen insanlar sadece yazdıkları bir yazı ya da sosyal medyada beyan ettikleri bir fikir yüzünden hapise girmemek için kendi ülkelerinden kaçıyorlar. Sınırda tutuklanırlar korkusuyla da geri dönemiyorlar. Gidiş o gidiş...

3) Özgürlük: Yaşadıkları ülkede nefes alamayan, ana dillerini bile konuşmaya izin verilmeyen azınlıklar, siyasi fikirleri yüzünden suçlananlar, cinsel yönelimleri yüzünden taşlanarak ölümle tehdit edilenler... Gidiyorlar. İnanılmaz ama hâlâ sokakta sevgilisinin elini tutarak yürüyebilmek için, türlü zorluklara katlanıp, dünyanın öbür ucuna göçenler var.

4) Doğal felaketler: Depremler, seller, hortumlar, tsunamiler... İklim krizi başladığından beri dünyanın birçok ülkesinde olağan dışı doğa olayları görüyoruz. Evleri gemi gibi batan insanlar çareyi başka diyarlara göçmekte buluyor.

5) Yoksulluk ve işsizlik: İş yoksa iş olan yere gideriz. Fabrika işçileri için de, uluslararası şirketlerin yöneticileri için de bu böyle. Biri hiç kazanamadığı parayı kazanıyor, diğeri kazandığının katbekat fazlasını kazanıyor.

6) Yeni iş: Expat hayatı bana hep ilginç gelmiştir. Misal bir Dubai'de sıcak kumlar üzerindesin, bir Kanada'da -20'lerde... Değişik kültürler, insanlar, hayatlar, iş tecrübeleri... Bazı expatlar bulundukları yeri sevip, kalıcı iş bulup yerleşiyor, bazısı da maceraya devam ediyor. İş verenler genellikle, ülkesini terk ederek yeni bir yaşam kurmayı becerebilmiş bir insanın, her işi becerebileceğine inanıyor.

7) İyi yaşam şartları: Bazen sadece konu geçim derdi ya da daha çok para kazanmak da olmuyor. En basitinden daha temiz ve düzenli bir şehircilik anlayışı, daha az trafik, daha temiz hava, birbirine daha saygılı insanlardan oluşan bir toplumda yaşamak için bile ülkesini terk edenler oluyor.

8) Doğa: Misal bulunduğum ülke Kanada'ya insanların temel göç nedeni iş, eğitim ve özgürlük olsa da, sadece bunlar değil. Kanada, 396.9 milyon hektarla, dünyanın kuzey ormanlarının yüzde 30'una, tüm ormanların ise yüzde 10'una ev sahipliği yaparak, dünyanın en ağaçlık ülkesi unvanını elinde bulunduruyor. Aynı zamanda 100 kilometre kareyi kapsayan 563 nehirle, dünyanın en çok göle, nehire sahip olan ülkesi. Bu nehirler tek başına dünyanın su ihtiyacının yüzde 18'ini karşılıyor. Bunlar ne demek biliyor musunuz? Çok miktarda yeşil, çok miktarda su ve fazlasıyla şahane manzara... Doğayla bir olma, topraklanma ihtiyacı bazı insanlar için göç nedeni.

9) Macera: Sırt çantasını takıp yola çıkanların, bebekleriyle küçük bir tekneye atlayıp liman liman dünyaya gezenlerin büyük hayranıyım. Hayatta en büyük zenginlik seyahat edebilmek. Macera isteğiyle yola çıkanların bazıları rotalarını tamamlayıp eve dönüyor, bazıları da gönül verdikleri yerde kalıyorlar.

10) Eğitim: Bunun iki türü var. Ya gençler üniversite okumak için göçüyor ve sonra iş bulup kalıyor. Ya da aileler çocukları henüz küçükken daha iyi eğitim alsınlar diye pılıyı pırtıyı toplayıp göçüyorlar. Bu çocuklar için şahane bir durum ama bazen aileler havasına suyuna yabancı oldukları diyarlarda yeni bir yaşam kurmakta zorlanabiliyor.

11) Kişisel gelişim: Milarepa "Evini terk etmek Buda öğretilerinin yarısını anlamak demektir." demiş. Mevlana Celalleddin Rumi "Yola Çıkana Yol Görünür." demiş. Bir de demiş ki "Bir yola çıkarken, evini hiç terk etmemiş bir insandan tavsiye alma." Bu lafların üstüne söylenecek pek bir şey yok. Göç, sizi hayatınızda hiç büyütmediği kadar büyütecek, kendi sınırlarınızı zorlayacak, potansiyelinizi geliştirecek bir deneyim.

12) Aşk: Aşk nedeniyle ülke değiştirenlerin sayısı hiç de az değil. Kimi sevdiğinin yanına gidiyor, kimi sevdiğinin peşinden...

13) Sağlık hizmetleri: Bazı ülkelerde sağlık hizmetleri ücretsiz. Özellikle ailede hasta varsa bu çok önemli bir göç nedeni olabiliyor.

14) Aile: Aile fertlerinden biri giderse, bu zamanla kardeşlerin, sonra anne babaların da yanlarına göçmesiyle sonuçlanabiliyor.