En çok sorulan sorulara kısa cevaplar;
* Favipiravir verildi, kullanayım mı? • Evet. Etkili bir antiviral. Bu sıtma ilacı değil, karıştırmayalım. İlk gün 8+8 şeklinde uygulanır. Kalp krizine neden olmaz. Sadece karaciğer enzimlerini ve üreyi bir miktar yükseltir (geçici).
* Vitamin kullanayım mı? • Sağlıklı besleniyorsanız gerek yok. Sonbahar- Kış gibi güneşsiz mevsimlerde D vitamini eksikliği olabilir. D vitamini eksikliğinin hastalığı ağırlaştırdığına dair yayın var. Doktorunuza danışarak idame D vitamini alabilirsiniz.
* Covid 19’lu biriyle temasım oldu. Hemen test yaptırayım mı? • Hayır. İlk günler kuluçka dönemi olduğu için test negatif çıkar. 4. günden sonra yapılabilir. * PCR testim negatif çıktı, ama şikayetim var. • PCR testlerinin doğruluğu %60’larda. Yine de Covid 19 olabilirsiniz.
* Covid’li biriyle temas ettim. Hemen bulaştırıcı olur muyum? • Hayır. Enfekte olsanız da; semptomlar başladıktan 1-2 gün önce ve 6-7 gün sonra bulaştırırsınız. En yoğun bulaştırma, belirtiler başladıktan sonraki 5 gündür.
* Covid oldum, iyileştim ama testim pozitif çıkıyor. Bulaştırır mıyım? • PCR testi ortalama 17 gün pozitif olabilir. Hatta literatürde 83 güne kadar pozitiftik bildirilmiş. Bu; atılan virüs parçacıklarına bağlıdır. Aktif hasta olduğunuzu göstermez, bulaştırıcı olmazsınız.
* PCR testim pozitif, Covid oldum. Korkayım mı? • Sakin olun. Verilen ilaçları kullanın. Bol meyve- sebze tüketin. Günde 7-8 bardak su için. Sosyal medya ve olumsuz haberlerden uzak durun. Hastalığı atlatacağınıza inanın. Saat 24:00 gibi uyumuş olun, odanız karanlık olsun.
* Hastalığı atlattım ama şikayetlerimin bir kısmı devam ediyor. • Buna uzamış Covid deniyor. 2-3 ay sürebilir. Özellikle halsizlik ve performans kaybı belirgindir. İlk ay ağır spor yapmayın. Kalp problemini düşündürecek şikayetiniz olursa kardiyoloğa görünün.
* Hastalıktan yeni kurtuldum, korkuyorum yeniden olurum diye. • Korunun ama çok tedirgin olmayın. 2. Enfeksiyon mümkün ama sayı çok değil. Hastalığı geçirenlerde oluşan bağışıklık yanıtının, 6-8 ay ağır hastalıktan koruyacağı düşünülüyor. Kişisel farklılıklar mümkün.
Prof Dr Güner Sönmez
YORUMLAR