Trabzon 1461 sonbaharında Osmanlı padişahı II.Mehmet tarafından ele geçirilir. Trabzon İmparatoru II. David Komnenos ve ailesi karşılıklı anlaşma üzerine teslim olur. Yaklaşık bin beş yüz Trabzonlu genç saraya alınır. Ancak II.David ve ailesinin sonu oldukça trajik sona erer. Fransız tarihçi Alphonse de Lamartine konu hakkında şöyle yazar:

 

‘’Verilen söz üzerine ailesinin bir bölümünü yanına alan II. David, İstanbul’a gitmek üzere bir kadırgaya bindi. Kızlarından en genci Anna’yı Padişah’a eş olarak bıraktı. Padişah bunu kabul eder gibi göründü, ancak eş olarak almadı. Kızı, hareminde mevcut yüzlerce cariyenin arasına kattı. II. David’in tahttan indirdiği kardeşinin oğlu ve tahtın yasal varisini elinde tutsak alıkoydu Fatih, İmparatoru, imparatoriçe Eleni ve ailenin öteki bireylerini Trakya’da Serez şehrinde oturmaya zorladı. Sekiz oğlundan biri İslamiyet’i seçti ve Saray’da Sultan’a hizmet etmek amacıyla Enderun’a gönderildi.

 

II. David ve ailesi kentten ayrıldıktan sonra Trabzon’a giren Fatih ileri gelen ailelerin çocuklarını Saray’a aldırttı. Zenginleri servetleri ile birlikte İstanbul’a gönderdi. Fakirlere ise, ancak kentin dışında yaşama izni verildi. Osmanlılar saraylara, evlere, kaleye ve kentin içine yerleştirilmeye başlandı.

 

Ancak İstanbul’a dönen Fatih, Trabzon’un eski imparatoruna da Notaras’a yaptığı gibi davrandı. Bir süre sonra Sara Hatun’un II. David’e yazdığı bir mektubu bahane ederek bütün Komnenos Ailesini zincire vurdurarak İstanbul’a getirtti. Uzun Hasan’ın annesi (ve aynı zamanda II. David’in yeğeni) mektubunda II. David’e kaçmasını ve Türkmenlerin yanında, Serez’de olduğundan daha mutlu olacağını bildiriyordu.

 

Fatih Sultan Mehmet bu mektupta Trabzon imparatorluk hanedanıyla Uzun Hasan arasında gizli bir işbirliği sezdi. Kadınların ve çocukların yalvarmaları, imparatorun itirafları ve gözyaşları padişahı kararından döndürmedi. Fatih Sultan Mehmet, imparator’a sert bir sesle bağırdı.

-‘’Kur’an ile ölüm arasında bir tercih yap!’’

‘’Yapılacak hiçbir tercihim yok. Tanrı beni Hristiyan olarak dünyaya getirdi. Hiçbir tehdit beni atalarımın dininden dönmeye zorlayamaz.’’

-‘’O halde öl! İnatçılığınla örnek olduğun oğullarını da yanında günahına ortak ederek götüreceksin.’’

 

Fatih’in bir işareti üzerine David Komnenos ve yedi oğlunun hemen başı kesildi.

 

Komnenoslara verilen cezayı daha da ibret verici bir duruma sokmak isteyen Fatih Sultan Mehmet, ölülerin gömülmesine izin vermedi. Cesetleri Yedikule zindanlarının arkasındaki boş araziye atıldı. Kargalar ve akbabalar hemen cesetlere üşüştüler.

 

Başları kesilenlerin annesi ve eşi olan İmparatoriçe Eleni, ölenlerin mezarını kazmak için tek başına surların dışına çıktı, yırtıcı kuşlarla uzun süre mücadele ettikten sonra sekiz çukur kazmayı ve çok sevdiği eşi ile çocuklarını gömmeyi başardı. Sonra kendisi de mezarların yanına oturarak ölümünü beklemeye başladı.

 

Komnenoslar’ın kızı Anna’nın, Harem’ de cariye olarak yaşamını sürdürmesine izin verilmişti. Bu arada asaletinden dolayı Teselya valisi Zağnos Paşa tarafından eş olarak istendi. Prenses Anna o zamanlar henüz Hristiyan’dı. Zağnos Paşa’dan dul kalınca, güzelliğine hayran olan Evrenos Bey ile evlendi ve Müslümanlığı seçti.’’  

 

Kaynak: Alphonse de Lamartine “Hitoire a Turquie” 1859, Paris

Osmanlın Tarihi, 1001 Temel Eser, Tercuman Yay. 1972, İstanbul 

 

..........................................................

Resim: II.David Komnenos ve çocukları