Ankara ile Washington arasında uzun süredir krize neden olan Rusya yapımı S-400 hava savunma sistemlerine ilişkin alınan yaptırım kararları tansiyonu yükseltti. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Bugün Türkiye’nin savunma sanayisine uygulanan yaptırımlar, ABD’nin CAATSA’yı tam olarak uygulayacağını gösteriyor. Rusya’nın savunma sektörü ile önemli işlemlere müsamaha göstermeyeceğiz” dedi. Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise “Türkiye’ye karşı tek taraflı yaptırımlar içeren kararını kınıyor ve reddediyoruz” açıklaması yaptı.

Meclis’teki 4 siyasi parti ortak bir bildiri yayımlayarak yaptırım kararını kınadı. AKP, CHP, MHP ve İYİ Parti grupları, “ABD’yi bu vahim yanlıştan bir an evvel geri dönmeye” davet etti. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, kendisinin de listede bulunduğu yaptırım kararına “İlişkilerimizi çok etkilememesini bekliyoruz” dedi.

BirGün’e konuşan uzmanlar yaptırımların uzun vadede etkilerinin olacağı görüşünde.

Türkiye yalnız kaldı

Eski Washington Büyükelçisi Faruk Loğoğlu: Öncelikle ABD yaptırım kararıyla hiç kimseye faydası olmayacak bir adım atmış oldu. Türkiye ise bunun pratik sonuçlarını telafi etmek için adım atmaya çalışacak. Ancak bunu yaparken de kendi ayağına sıkacak adımlardan kaçınması gerekir. Zira ABD’nin ilk ambargosu, yaptırımı değil bu kararlar. Tarihte de başka örnekleri mevcut. Biden’in gelmesiyle birlikte ilişkiler farklı boyuta taşınacak. AB Zirvesi’nde asıl yaptırım kararları mart ayına bırakıldı. Biden’ın bu süreçte işbaşına gelmesi de en az iki üç ay alır ve Biden göreve gelir gelmez kendi ülkesinde daha önemli meselelere odaklanır. Dolayısıyla Türkiye’nin önünde birkaç aylık süre var. Türkiye bu süre içerisinde, demokrasi, insan hakları, bağımsız mahkemeler, hukukun üstünlüğü gibi alanlarda adımlar atmalı. Bugün temel insan hakları konularında büyük sıkıntı içinde olduğumuz herkesin malumu. Dış politikada ise diplomasi kanallarının önü açılmalı.

Bugün bölgede nerede bir sorun varsa Türkiye de orada. Üstelik tamamen yalnız bir konumda yer alıyor. Dış politikada büyük yanlışlar yapıldı. Taktiksel, günü kurtarmaya yönelik hamleler gerçekleşti. Oysa dış politikada taktik değil, uzun vadeli stratejilerin belirlenmesi ve buna göre hareket edilmesi gerekirdi. Sonuç itibariyle Türkiye bölgede yapa yalnız kaldı. Bu yaptırımların pek çok sonucu da olacaktır. Türkiye bir NATO üyesi olmasına rağmen yaptırımlarla karşı karşıya kalıyor. AB ve ABD, mali kuruluşlar üzerinde büyük etkiye sahip. Az evvel bahsettiğim süre içerisinde iç politikada demokrasiyi dış politikada diplomasiyi devreye sokmazsa yaptırımların da etkileri kısa vadede anlaşılmasa bile uzun vadede ağır olacaktır.

Baskılar yoğunlaşır

Emekli Büyükelçi Uluç Özülker: Yaptırım kararlarının kabul edilebilir bir yanı yok. S-400’lerin alımı ABD’den patriot alınamayınca gerçekleşti. Burada en başta ABD’nin yanlış dış politikaları sonucunda, Rusya’nın da girişimleriyle alınan S-400’lerden vazgeçmesi durumu sakıncalıdır. Asıl mesele ABD’nin Türkiye ile olan genel ilişkilerindeki sorunlardır. Doğu Akdeniz’den Fırat’ın doğusuna dek iki ülke arasında pek çok meselede menfaat çatışması var. ABD’nin yaptırım kararlarında hedef aldığı asıl alan savunma sanayisidir.

Türkiye’ye destek vermediği gibi destek verilmesinin önü kesilmeye çalışılmıştır. Martta gerçekleşecek AB Zirvesi ve Biden’ın göreve gelmesiyle birlikte Türkiye’ye yönelik baskılar artacaktır. Türkiye’yi önümüzdeki süreçte daha büyük sıkıntılar bekliyor. Dış politikada niyet ve çıkarların daha net ifade edilmesi gerektiğini düşünüyorum.


KAYNAK