İlk fındık ihracatımız Osmanlı'ya kadar dayanıyor. İlk ihracatı 1878'de yapmışız. Ya da ilk istatistik bu tarihte tutulmuş. O dönemlerde “Hayriye tüccarları” diye ticari bir sınıf var. Hayriye tüccarları, Osmanlı döneminde, ayrıcalıklı Müslüman tüccarlara verilen admış.
Hayriye tüccarları tarafından toplanan fındık, yabancı firmalar aracılığıyla dış pazarlara gönderilirmiş. Bugün de pek bir şey değişmemiş...
Halbuki daha sonra, 1931 yılında, fındığın iç ve dış pazarlarda değer kazanması amacıyla İş Bankası tarafından “İş Limited” diye bir şirket kurulmuş. 1939 yılında ise gene aynı amaçla Fiskobirlik Kooperatifi kurulmuş, İş Limited ise daha sonra fesih edilmiş... Ama bu değişiklik de bir işe yaramamış.
Şimdi Hayriye tüccarları yok ama halen onların torunları var...
Üreticiden ucuza alıp, ihracatçıya pahalıya satmak için oynanan geleneksel oyunlar, sağlıklı bir ekonomik yapının güvenilir sinyallerini berhava etmekle kalmıyor, söylentilerin gerçek kabul edildiği sanal bir ortamda zamanın tüketilmesine neden oluyor...
Fındık rekoltesi ve fiyatları hakkında temelsiz söylentiler çıkartılarak üreticiler yanıltılıyor. Gerçek fiyatın ortaya çıkmasını engellemek için muhtemel ürün miktarı tahmini rekolte çarpıtılıyor. Aynen her yıl olduğu gibi...
Devletin TMO mekanizmasını, Fiskobirlik kooperatifini, ülkenin ekonomik çıkarı doğrultusunda kullanamayan, birbirimizle cebelleşmeyi, akla ve sağduyuya tercih eden bir toplumuz...
Bunun sonucunda da önümüzdeki Eylül ayının Karadeniz için sıcak geçme ihtimali çok yüksek...
Fındıkta hasat zamanı Türkiye için “akıl ve mantık zamanı” anlamına gelmiyor...
Akıl ve mantık devreye girebilse, dünya ticaretinde böylesine büyük bir avantaj, Karadeniz’de böylesine bir toplumsal fakirlik ve göç nedenine dönüşebilir mi? “Çeşmenin yanında susuzluktan ölen” bir halk gibiyiz...
Hem de tüm yakın tarihimiz boyunca...
YORUMLAR