FINDIKÇININ İŞİ ZOR

Atadan fındıkçıyım. İşimiz hiç bir dönem kolay olmadı. Fındık, işçiliği zor ve pahalı bir üretimidir. Yüzde doksan oranında ihraç edilir. Ülkeye döviz kazandırır. Her an nakte dönen, altın gibi bir üründür.
Altın gibi bir ürünü, bakıra çevirmeyi becerdik. Bu beceride, tek suçlu siyaset kurumudur. Bundan kırk yıl önce, fındık üretilecek topraklar saptanmış idi. Yasaları uygulamayan hükümetler, Düzce ve Sakarya Ovalarında fındık üretimine göz yumdular. Sonuç ortada, fındık üretimi arttı, ama, elde edilen gelir azaldı.
Çünkü, tarımsal ürünlerde çok üretmek, daha çok gelir getirmiyor. (Bu durum, talep elastikiyetinin düşük olmasından kaynaklanıyor). Üretim fazla olunca, fiyatı o kadar çok düşüyor ki, artan ürünü düşük fiyattan hesapladığınız zaman karşınıza düşük gelir çıkıyor.
Diğer malların fiyatı artarken, fndık fiyatı sabit kaldı. Domates 30 lira. Fındık halen geçen yılki 54 liraya satılıyor. Geçen yıl domatesin kilosu 10 lira idi, fındığı 52 liraya sattım. Fındığın fiyatı artmadı. Domates, geçen yıla göre, üç misli fiyata satılıyor. Bu durum zeytin için de geçerli. Benim gençliğimde, bir kilo fındık ile 3 kilo zeytin alınırdı. Bu gün, bir kilo fındık ile yarım kilo zeytin alınamıyor.
Gübre vermeden fındık üretmek adeta imkansız. Gübre fiyatları 6 misli arttı. El yakıyor. 10 ton azotlu gübreye, 80 bin lira ödedim. Devlet güya gübre yardımı yaptı. Onda birini karşılamıyor.
Şimdi sıra ilaç vermeye geldi. Fındık kurdu ilacının kutusu 350 lira olmuş. 20 kutu ilaç lazım. İlaç atarken, yaprak gübresi de veriyorum. Randımanda fark ettiriyor. Onun da kutusu 100 lira olmuş.
İşçi yevmiyesine 800 lira istiyor. Sırada tırpan var. Sorun yine işçilik, bin lira yevmiyeden aşağı tırpancı bulmak imkansız.
Şimdiden, fındığı üçte biri gitti. Yarısını, toplayıcı (amale) alıyor. Patoz cabası. Havalar kötü giderse, fındık çürüyor. Randıman düşüyor. Son baharda, dal kesme başlayacak. Dal kesme ustası da kalmadı. Yevmiyesi ne olacak kimse bilmiyor.
Fındığı tüccara versen ''yaş'' diyor. Harmana gönderdiği hamallar, öyle usta olmuşlar ki, harmanda yaş fındığı buluyor. Bu fındık harmana nasıl geldi, farkında dahi değil. Kraldan fazla kralcı olmuşlar. ''Yaş'' deyip, adeta üreticinin suratına atıyor. Randıman alırken öyle usta olmuşlar ki, en az iki randıman eksik getirmeyi beceriyor.
Devlete versen, TMO memurları kılı kırk yarıyor ''mırın-kırın'' ediyor. İnsan fındık ürettiğine pişman oluyor.
En iyisi, fındık üretmekten vaz geçmek. Fakat vaz geçilemiyor. Çünkü, fındık bahçesini kurmak için 20 yıl gerekiyor.

Sinasi Kara