Sebahattin Devecioğlu 

Dünya Futbolunun Finansal Döngüsü Dünya futbolunun yönetim organı FIFA, izleyicilerin televizyon ekranlarına ve diğer yeni platformlara daha fazla yöneldiği geçmiş skandallara ve koronavirüs pandemisine rağmen televizyon, sponsorlar ve pazarlamadan elde edilen gelirlerinde önemli gelirler elde etti.

Finansmanı Dünya Kupaları arasında dört yıllık bir döngüde çalışan FIFA, 2021 için 766 milyon dolar gelir bildirdi , 2020'de pandemiden etkilenen 266 milyon dolardan 2019 ve üstü seviyeye geçen yılın sonunda zaten 6.11 dolar gelir elde etmişti. Futbolun çoğu gelirleri, Dünya Kupası turnuvası yılında FIFA hesaplarına aktarılmaktadır.

Bu yılki Dünya Kupası'nı, işçi hakları konusunda eleştirilere maruz kalan, Dünya kupasını Katar'a verme konusundaki tartışmalara rağmen, Rusya'daki son Dünya Kupası'ndan bu yana gelirler arttı. FIFA’nın Finansman o kadar iyiydi ki, futboldaki pandemi kurtarma önlemlerine bir milyar dolardan fazla harcadı ve yine de nakit ve varlık rezervlerini yüzde 21 artırarak 5.5 milyar dolara çıkardı (1). Futbolun küresel yönetim organı FIFA, 2021 yıllık mali raporunda, gelirin 2019 ila 2022 haklar döngüsü için 6,44 milyar dolar tutarındaki gelir hedefini aşmasını beklediğini 2019-2022 dönemi için gelir hedefinin %95'ine ulaştığını açıkladı. FIFA, 2021 yılı için orijinal bütçe hedefini yüzde üç oranında aşarak 766,5 milyon dolar gelire ulaştığını 266,5 milyon dolar gelir elde ederken bu rakam 2020'de yüzde 187'lik bir artışı temsil etmektedir. FIFA’nın 2021 yayın hakları 123 milyon dolar gelirken, pazarlama satışları 131 milyon dolarına ulaştı.

Dolayısıyla 31 Aralık 2021 itibariyle sözleşmeli gelir 6,11 milyar dolar olarak gerçekleşti . Bu durum FIFA 'nın Katar 2022 Dünya Kupası ile sona eren üç yıllık dönem için gelir hedefinin yüzde 95'ini tutturduğu bu durum futbolun mevcut döngünün sonuna kadar sektör için yeni bir gelir rekoru kıracağı anlamına gelmektedir. Futbolun tepe yönetimi şimdi mevcut döngü için genel hedefini geçmeyi ve yeni bir gelir rekoru kırmayı beklemektedi r. Futbolun bir başka önemli geleneksel gelir faktörü olan pazarlama satışları, geçen yıl 131 milyon dolara ulaştı. Bu gelirin büyük kısmı (93 milyon ABD Doları) FIFA'nın küresel ortaklık anlaşmalarından gelirken, 30 milyon doları Dünya Kupası sponsorlarından geldi. FIFA bölgesel destekçilerinden 5 milyon dolar, kadın futbolu ortaklarından 2 milyon dolar ve ulusal düzeydeki sponsorlardan 1 milyon doları daha gelir elde etmiş durumda. Dünya futbol yönetim organı FIFA, 2021'de harcamalar ve yatırımlar için 1,08 milyar dolar ödedi. En büyük harcama olan kalkınma projelerine 555 milyon dolar, etkinliklere 234 milyon dolar federasyon yönetimine 192 milyon dolar, ticari alanlar ve yayına 52 milyon dolar harcarken , sportif yönetişim için 44 milyon dolar harcama yapmıştır. Son mali hesap döneminin sonunda, FIFA'nın toplam aktifleri yüzde 21 artarak 5,5 milyar dolara ulaştı (2). Futbolun Avrupa patronu UEFA, Avrupa futbolu geliştirme projelerine desteğin arttığını duyurdu ve 55 ulusal birliğe yeniden dağıtılan EURO gelirini 2025'ten itibaren %20'den fazla artırmaya karar verdi.

UEFA, üye dernekleri tarafından yürütülen kalkınma projeleri için gelecekteki fonları önemli ölçüde artırma kararıyla Avrupa futbolunu devam eden ekonomik krizden koruma taahhüdünün altını çizdi. Yönetim organının Viyana'daki 46. Kongresinde UEFA'nın son derece başarılı HatTrick geliştirme programının altıncı aşamasına 160 milyon Euro (+%21) ek tahsis edileceğini duyurdu. İş dünyası ve futbol ekonomisi kriz üstüne krizle sarsılırken , UEFA bugün özellikle HatTrick programı aracılığıyla üye derneklerine bir sonraki döngü için dayanışma ödemelerini ve uygun olup olmadıklarına bakılmaksızın kulüplere yaptığı ödemeleri ciddi bir şekilde artırmayı taahhüt etmektedir.

Nisan 2020'de UEFA, derneklerin pandemiden etkilenen faaliyetlere 2020–24 finansman döngüsü boyunca mevcut olan toplam miktarın %30'una kadar – her biri 4,3 milyon Euro'ya eşdeğer – yatırım yapmasına izin vermek için HatTrick'in dağıtımını düzenleyen koşulları kaldırdı. Çok sayıda futbol federasyonu, ulusal oyunlarının yakın geleceğini güvence altına almak için desteği kullandı. Toplamda UEFA, gelirinin %97'sinden fazlasını yeniden futbola yatırıyor ve toplam gelirinin %3'ünden daha azını yönetim giderlerine harcıyor.

Yaklaşık üçte ikisi UEFA erkekler kulüp müsabakalarında yarışan 200'den fazla kulübe dağıtılmaktadır. Ayrıca, 2020-2024 yılları arasında futbol gelişimine 1,2 milyar Euro yatırım yapılacak. Bu, erkek ve kadın oyunlarını büyütmeye ve aynı zamanda HatTrick programını finanse etmeye odaklanan 13 UEFA müsabakasının maliyetini kapsamaktadır (3).

Kaynaklar

1-https://www.france24.com/en/live-news/20220331-fifa-heads-for-record-seven-billion-dollar-revenues

2-https://www.sportspromedia.com/news/fifa-finances-2021-revenue/

3-https://www.uefa.com/insideuefa/about-uefa/news/0275-151e813f4369-e676cc607001-1000--greater-support-for-football-development/