Kurtuluş Savaşı'nın o çetin yıllarında çiftçiye ve tarıma sahiplensin diye genel merkezini Başkent Ankara'ya taşımış Ziraat, neden Türk tarımı ve çiftçisi bugün büyük kriz içindeyken geri İstanbul'a geliyor?
İhtişam.
Tantana.
Gösteriş.
Ankara'yı boşaltma.
Bunlardan hangisi?
Cevabı mutlaka vardır.
Henüz açık etmediler.
Üç hafta önce Ziraat Bankası'nın Ankara'daki Genel Müdürlüğü burada görev yapan yaklaşık 1200 personeline “İstanbul'a taşınma kararı” aldığını bildirdi. 23 Temmuz 2022 günü Finans Merkezi'ndeki binada iş başı yapacaksınız. Durumunuzu buna göre ayarlayın dendi. Durumlarını bana mektuplarıyla bildiren çalışanların yazdıklarına göre ağır baskı kuruldu:
Ben söyledim.
Sen uyacaksın.
Tavrıyla 1200 kişinin Ankara'yı bırakıp İstanbul'da işbaşı yapması emri verildi. Oysa birkaç hafta önce “İsteyen personel İstanbul'a gider, istemeyen Ankara'da kalır” demişlerdi. Şimdi ise “İstanbul'a gitmeyeceklerin Ziraat'in taşra teşkilatına (Doğu ve Güneydoğu Anadolu kentlerine) gönderileceğini” ve hiçbir yasal mazeret kabul edilmeksizin uygulamanın yapılacağı bildirildi.
Çalışanlara ateş düştü.
Aileleri Ankara'da.
Çocuklar okullarda
Ziraat Genel Merkezi'nde çalışan anne ya da baba, çocuklarını ailesini bırakıp İstanbul'a gidecek. Gitmezse Ağrı'ya, Kars'a, Şırnak'a sürülecek.
Nobran!
Emredici!
★★★
Tarihe bak!
Türkiye zordaydı.
Var olmak.
Yok olmak.
Savaşı veriyordu.
Ziraat Bankası, genel merkezini İstanbul'dan Ankara'ya taşıdı. Kurtuluş Savaşı'nın “Kuva-yi Milliye müfrezeleri” modeliyle örgütlenişine Ziraat'in çalışanları destek verdiler. Mustafa Kemal'in emri ile bankaya ait altınlar İstanbul'dan Ankara'ya gizlice getirildi. Bankada 10 kişinin işi, 1 kişiye yüklendi.
9 kişi cepheye gitti.
Ziraat, cephede savaşan çiftçilerin ailelerine yardımları üstlendi. Savaş ortamında bile ekimin dikimin etkilenmemesi için tarımsal alet ve tohum dağıtımını da Ziraat yaptı. O dönemin salgın hastalığı sıtmaydı. 1924 yılının yaz aylarında felaket boyutuna varmıştı. Köylüler tarlarını terk ediyor, oraklarını, tırpanlarını, harmanlarını yüzüstü bırakıp sıtmanın ulaşamayacağı yüksek bölgelere sığınıyorlardı. Sıtmaya karşı en etkili ilaç “kinin” dağıtımını Ziraat çalışanları üstlendi. Banka şubelerinde defter kayıtları tutularak kinin dağıtımı kusursuz başarıldı.
Düşman yenildi.
★★★
Sıra fakirliğin yenilmesine, sıtmanın kökünün kazınmasına gelmişti. 1923 yılında Ziraat Bankası, şube ve sandıklarının sayısını 110'dan 300'e çıkardı. Düşman saldırısıyla çalışamaz hale gelen fabrikalar Ziraat'in Ankara Genel Merkez çalışanlarının kılı kırk yaran hesaplarla yaptığı destekler sayesinde ayağa kaldırıldı.
İsraf!
Tantana!
Nobranlık.
Kredi buharlaştırma!
Olmadı.
1929 dünyayı sarsan ekonomik krizin ardından gelen 2'nci Dünya Savaşı yıllarının yıkıcı etkisini Türkiye'de en aza indirmek için Ziraat Genel Merkezi çok yüksek katkılar yapmayı başardı. Savaş koşulları nedeniyle ekmeğin zorunlu olarak karneye bindiği günlerde bile Ziraat, halkı tasarrufa özendirmek için mevduat çeşitlendirmesi yaptı. Köy çocuklarına ilk kez kumbara Ziraat'in buluşuydu. Çiftçilere yeni tarım teknikleri öğreten kurslar açarak verimi artırmayı amaçlayan ve başaran da yine Ziraat oldu…
★★★
Ortak olduğu bir Türk- Amerikan şirketinin ilk yerli traktörü üretmeye başlamasıyla Türk tarımında “makineleşme devrimini” de başlattı.
Karasaban terk edildi.
Traktör geldi.
Tırpanlar bırakıldı.
Biçerdövere geçildi.
Verimli tohumluk.
Tarla, toprak ıslahı.
Haşere mücadelesi.
Meyvecilik.
Sebzecilik.
Dış pazara ihracat.
Bugünün tarım fabrikaları olan seracılığın gelişimi hep Ziraat'i Ankara'yı genel merkez olarak seçtiği günden başlayıp bu günlere getirdi.
★★★
Ne yaman çelişkidir!
Bugün tarım zorda.
Çiftçi batıyor.
Ziraat Ankara'yı bırakıp Genel Merkezi'ni İstanbul'da tasarımı padişah mührü tuğradan esinlenerek çizilen 40 ve 46 katlı iki kuleden oluşan finans merkezine taşıyor. Tarımsal bankacılıkta hangi bulunmamış yaratıcılığı bu pahalı binaya taşıyarak yapacak?