Hayatımızı Etkileyen Şemalar

Günlük yaşamımızın akışı içerisinde sık sık belirsizlik

durumlarıyla karşı karşıya kalırız. Ve bu durumlar bizi ciddi etkisi

altına alır ve çıkış yolu bulmaya çalışırız.

Kimi zaman, aşırı vicdan ve hayır diyememek yüzünden

kendi ihtiyaçlarımıza sıra gelmez. Kimi zaman, terk edilmekten

korktuğumuz için ilişkilerde altta kalırız. Kimi zaman, sağlığımızı

kaybetmemek, aklımızı kaçırmak, parasız kalmak gibi

korkularımızın içinde yaşam sevincimizi yok ederiz. Kimi zaman,

hayatımız işleri yetiştirmeye çalışmak ile geçip gidiyor.

Bazen tatmin etmeyen ilişkiler, endişelerle dolu bir hayat,

nedensiz yere kendini değerlendiren aşağı hissetmek...

Bu, kendine zarar verici düşünce ve hissetme kalıplarına ŞEMA

adı verilmektedir. Şemaları tanıyıp bilmek, mutluluğa ulaşmamızı

engelleyen ve bu girdaptan nasıl kurtulacağımızı gösteriyor.

Şemaların içinde takılıp kalınca, ilişki yaşamak için bencil, soğuk

olan kişilere kapılıyoruz.

Reddedildiğimizi düşündüğümüz için gerçekten kim

olduğumuzu insanlara göstermekten korkarız. Çevremizdeki

insanlara kıyasla kendimizi değersiz hissederiz.

Şema, çoçukluktan başlayan ve yaşam boyunca sürekli tekrar

eden bir kalıptır. Bize ailemiz ya da diğer çocuklar tarafından

yapılan bir şeyle bulaşmıştır. Terk edilmiş, eleştirilmiş, aşırı

korunmuş, istismar edilmiş, yok sayılmış ya da yoksun

bırakılmışızdır. Bir şekilde zarar görmüşüzdür. Sonunda şema

hayatımızın bir parçası olur.

Şemalar, çocukluk içinden filizlenen anılar, bedensel uyarımlar,

duygular, bileşiklerden oluşur ve kişinin ömrü boyunca hayatını

karmaşıklaştırır.

Sağlıklı şemalar, çocuğun temel ihtiyaçları karşılandıkça gelişir. 
Bu şemaların gelişmesi, çocukların diğer bireylerle, kendileriyle 
ve dünyayla ilgili pozitif bir izlenim geliştirmesine olanak sağlar. 
Çocukların temel ihtiyaçları şunları içerir:
Güvenlik: Çocuklar, bakımları için güvenilir bir ebeveyne; 
yaşamak, gelişmek ve büyümek için güvenli bir yere ihtiyaç 
duyarlar. 
Başkalarına Bağlanma: Çocukların başkalarına bağlandıkları ve 
deneyimlerini , duygularını başkalarıyla paylaşan bildiklerini 
hissetmeleri gerekir. 
Özerklik: Çocuklar, dünyayı keşfedip öğrenmeleri için uygun 
olan güvenli bir çevreye ihtiyaç duyarlar. Yetişkinliğe giden yolda 
nihai hedef, kişinin kendi ayakları üstünde durmasıdır. 
Ebeveynlerin, yavaşça ve emin adımlarla, çocukların 
kendilerinden ayrılıp bağımsız yetişkinler olabilmeleri için izin 
vermeleri gerekir. 
Kendine Güven: Çocukların yeterli düzeyde takdir edilmesi 
gerekir. Güçlü bir kendine güven algısı geliştirmek için onların, 
insan olarak ve yapabildiklerinden ötürü takdir edilmeleri gerekir. 
Kendini İfade: Kişi herhangi bir katı veya baskıcı kuraldan 
çekinmeden fikirlerini ve duygularını ifade edebilmeyi öğrenmeli 
ve uygulamalıdır. 
Gerçekçi Sınırlar: Bir toplumda başkalarıyla birlikte 
yaşayabilmeleri için çocukların bazı kuralları öğrenmeleri gerekir. 
Başkalarıyla ilişkilerinde ne zaman ifade edeceklerini öğrenmeleri 
ve bunu uygulama becerisi edinmeleri gerekir. 
Mutlu bir hayat için bağlanma, güvenlik, özerklik, kendine güven, 
kendini ifade, gerçekçi sınırlar bu temel ihtiyaçlar olabildiğince 
dengeli şekilde gerçekleştirilmelidir. Bu nedenle şema terapinin 
amacı bu temel ihtiyaçları mümkün olduğunca iyi şekilde karşılamaktır. Sonuçta iyi bir ilişkinin amacı da aynısıdır. Eğer 
insanlar hayatlarının büyük bölümünde kendi kendilerine 
bırakırlarsa, olumlu bağlanma deneyimleri eksik kalır. Bağlanma 
önemlidir ama her şey değildir. Bu insanlar eğer deneme olanağına 
sahip olurlarsa en azından kontrol duygusu geliştirirlerdi. 

Meleyke Mursaguliyeva