İhtiyaç uzuv yaratır. Bu kural, evrensel olup, biyoloji-sosoloji ve ekonomiyi de kapsıyor.  Gözler görmek için, kulaklar duymak için, dişler yemek için.... yaratılmıştır. Işık yok ise göze de ihtiyaç kalmayacaktır.  Işığın giremediği denizin derinliklerindeki canlılar, görme ihtiyacını sonar  ile yaptıkları anlaşılmıştır. Demek ki, doğada ihtiyaç uzuv yaratıyor.

Ekonomide de ihtiyaç kendi  organlarını yaratır. Organın illegal, ahlak dışı  olması sonucu değiştirmez. Kontrollü kambiyo döneminde bu durumu yaşadık. 1980 yılına kadar, yurt dışına  sermaye transferi yasak idi. İzin alınmadan 100 dolar dahi çıkarmak suç idi. Buna rağmen, kapalı çarşıya  para ile gidiliyor ve TL verip karşılığı yurt dışındaki bankalara anında yatırılıyordu. Ekonomik ihtiyaç uzvunu yaratmış idi. 

Yaşamakta olduğumuz parasal sorunlar da çözüme yönelik  uzvunu yaratacaktır.  

 Para, alışverişi kolaylaştırma ihtiyacından doğmuştur. Para, zaman içerisinde satın alma gücünü aktarır.  Önemli fonksiyonlarından bir diğeri de PARA HESAP YAPMADA ölçü işlevini yerine getirir. 

Yukarıda saydığımız işlevi yapamayan para,  bu işlevi yapacak başka bir paraya yerini bırakır. Meseleye TL açısından bakalım;

1. Lira, paranın zaman işlevini yerine getiremiyor. Enflasyon yüzünden sürekli değer kaybediyor.  Satın alma gücünü geleceğe taşıyamıyor. Zaman işlevini yapamadığı için devre dışı kalmak zorunda. Nitekim vatandaş birikimlerini, dolar olarak mevduat hesaplarında tutuyor.  Toplam mevduat içerisinde döviz mevduatın yüzde 63 lere ulaşması, bu gerçeği doğruluyor. TL bir ayağı iş görmeyen sakat  bir yapı kazandı. Yıllardan beri topallıyor.

2. 16 Aralıktan itibaren Lira ölçü görevini kaybetti. Her gün değeri değişen bir para ile  ekonomik değerler ölçülemez. Türk lirası ile hesap yapılamıyor. Türkiye'de ekonomik kriz yok. LİRA İLE HESAP YAPILAMAMA  KRİZİ var. Vatandaş, lira ile hesap yapamadığı için, ekonomi durgunluğa düştü. Durgunluktan çıkmak için, ölçek görevini yapacak paraya ihtiyaç var.    

Tiacret hayatı, ölçek sorununu dolar ile çözmeye başladı. İthal malları dolar üzerinden satılıyor. Yap-işlet-devret yatırımalarının garantileri, dolar üzerinden  hesaplanıyor. Özelleştirilmeler, dolar üzerinden yapıldı. Önemli devlet ihaleler, dolar üzerinden yapıldı. Devlet euro-bondları dolar üzerinden satıldı. Devlet dış borçlarını dolar üzerinden yaptı. Dolar, çok önceden beri  paranın ölçek görevini yerine getiriyordu. 

Merkez bankası farkında değil. Lira parasal işlevlerini yerine getiremiyor.  Para politikalarındaki yanlışlıklar, liayı bu duruma  düşürdü. Bunların başında negatif faiz uygulaması geliyor. Negatif faiz, kurları ve enflasyonu artırıyor. Ekonomik aktörler hesaplama sorunu yaşıyor.

İhtiyac, uzuv yaratacaktır. Nitekim, piyasa hesaplarını dolar üzerinden yapmaya başladı. TL nin yerini dolar alıyor. Dolarizasyon denilen olgu sisteme egemen oldu. Ancak, doları kullanmanın bedeli var. 

Dolar ülkeye, karşılığını almadan gelmez. Karşılığında mutlaka mal ve hizmet satmak gerekir. Cari açık varsa BORÇ  olarak alınmıştır. Borç karşılığında faiz ödenir. Ülke, dolar kullandığı için yurt dışına faiz ödüyor. Doların, vatandaşın cebinde, bankanın kasasında olması sonucu değiştirmiyor.

Merkez bankası, yanlış para politikası yüzünden kendini devre dışı bırakmak üzere. Bu aşamada sonra politika faizi de iş görmeyebilir. Merkez bankasının işlevi de sonlanabilir.  Zira, TL'ye  güven sarsıldı.  Vatandaş TL yi para olarak görmüyor.

Ülkede ekonomik kriz yok. Hesaplama krizi var. Böyle bir sorun, yeni bir paraya ihtiyaç yaratıyor. İhtiyacı dolar karşılıyor. Türkiye, lirayı devre dışı bırakmanın bedelini pahalı ödüyor. 

Şinasi Kara