Sinasi Kara

Savaşlar, genç nüfusu tüketiyor. Gençleri tükenen toplum, kendini yeniden üretemeyecek duruma düşebilir. Nitekim, 1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında, Osmanlı Ordusu asker bulamaz duruma gelmişti. Durumum fark eden 2. Abdulhamit Han, savaş sonunda araştırma komisyonu kurdu. Objektif olmasını temin amacıyla, komisyon Alman Doktorlardan oluşuyordu.
Alman doktorların hazırladığı rapor, Türklerin yaşadığı felaketi gösteriyor. Haneler viran olmuş. Hijyen yok. Doktorlar, kendilerine takdim edilen yoğurdu dahi yemekten korkuyorlar. Her tarafta hastalık mevcut. Verem, frengi, trohom, sıtma, kolera, tifüs, dizanteri gibi hastalıklar yaygın. Osmanlının asker kaynağını oluşturan Türk Milleti tükenmek üzere. Bırakınız asker vermeyi, toplum kendini yeniden üretemiyor. Durumu öğrenen 2. Abdulhamit Han '' Savaş yerine, uluslararası denge politikalarını'' tercih ediyor. 1912 yılına kadar, nüfus artışında önemli mesafeler alınıyor.
Türkiye 1912 yılından 1922 yılına kadar 10 yıl savaştı. Savaş sonunda, nüfus açısından Türkler yok olma aşamasına gelmişti. Sadece miktar bazında değil, nüfus terkibi de bozulmuştu. Sanayici, bankacı, sağlıkçı, mühendis ve meslek sahibi insan yok mertebesine inmişti. Cumhuriyet, sağlığa önem verdi. Nüfus artışına ilişkin politikalar uyguladı. İkinci dünya savaşına girmedi. 1922 lerde, yok olmak aşamasındaki Türk Milleti, günümüzde 85 milyon nüfusa ulaştı. Yeni kendine geliyor.
Savaşın ekonomik maliyeti vardır. Savaş sırasında harcanan paralar geri dönmez. Top ateşlendiği anda, para harcanmış olur. Geri dönüşü olmayan harcamanın maliyeti vardır. Bu maliyeti toplum öder. Ödeyemez ise iflas eder.
Nitekim, 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı sırasında harcanan paraları Türkiye ödeyemedi ve 1881 yılında iflas etti. Düyunu Umumiye idaresi kuruldu. Düyunu Umumiye idaresi yabancı bankerlerden oluşuyordu. Bankerler, alacak yerine Osmanlı ülkesinde vergi oplamaya başladılar. Osmanlı, ekonomik egemenliğini kaybetti. Ekonomik egemenlik kaybı, siyasal egemenlik kaybını beraberinde getiriyor.
1877-1778 Osmanlı-Rus Savaşını Ruslar kazanmıştı. Ancak bu kazanım, pirus zaferi idi. Kaybederek kazanılmıştı. Bozulan Rus ekonomisi bir daha kendini toplayamadı. Birinci dünya savaşı sırasında Rusya ekonomik zorluğa düştü. İngilizler, Çanakkale üzerinden yardım etmeye kalktılar. Ancak, Çanakkaleyi geçemediler. Batıdan yardım alamayan Rusyada iç karışıklıklar başladı ve 1917 devrimi gerçekleşti.
1979 yılında Rusya, Afganistana asker çıkardı. 10 yıl süren savaşın ekonomik maliyetini Rusya kaldıramadı. 1991 yılında Sovyetler Birliği dağıldı.
10 gün önce, Rusya, Ukraynaya savaş açtı. Savaşın günlük maliyetinin 20 milyar dolar olduğu hesaplanıyor. Bunu bilen Batı, savaşı uzatmak için her yolu deniyor. Savaş uzadığı taktirde Rus ekonomisi perişan olacak. Batı, ekonomik çöküşü hızlandırmak için ambargo uyguluyor.
Putin tarih dersinden sınıfta kaldı. Avrupadaki son imparatorluk dağılıyor.

Şinasi Kara