Uzaktan alışmaya ilişkin olarak yapılacak iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alacaktır.
Bu halde de işveren tarafından, eşitlik ilkesi gözetilmek durumundadır. Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz. Keza işverenin, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanını yine bilgilendirme, gerekli eğitimi verme, sağlık gözetimini sağlama ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini alma yükümlülükleri devam etmektedir.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı uzaktan çalışmaya ilişkin usul ve esasları düzenlemek için ise Uzaktan Çalışma Yönetmeliği’ni 10 Mart 2021 tarihinde yayınlamıştır. İş Kanunu’nda 2016 yılında düzenlenmiş olan ve fakat pandeminin iş gücü piyasasının devamlılığı konusunda ortaya çıkardığı zorlukların da giderilmesi gerekliliği ve uzaktan çalışma sisteminin pandemi sonrasında da çalışma hayatında varlığını sürdürmeye devam edeceği öngörüleri/ talepleri ile birlikte 2021 yılı Mart ayında yönetmelik çıkarılmış oldu. Buna karşın hala açıklama getirilmesi gereken, kimi zaman işçi aleyhine sonuçlar doğurabilecek, taraflar açısından sınırları belirli olmayan, belki de başka düzenlemelerle belirlenmesi gereken hususlar da bulunmakta.
Şimdi kısaca yönetmelikte düzenlenen hususlara değinecek olursak;
* Gerekli olması halinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanır. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenir. Mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması esastır. Ancak bu noktada evde elektrik, internet kullanımı gibi hususların nasıl karşılanacağının bir düzenlemeye kavuşturulması gerekecektir.
* Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilir. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilir. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılır. Hepimizin evden çalıştığı uzun bir dönemin ardından ve hala büyük ölçüde bu çalışma biçimine devam ettiğimiz düşünüldüğünde hiçbirimiz için bir mesai saati kavramı kalmadığı malumdur. Öyleyse fazla mesai ve ücretlendirme hususunun nasıl ölçülebilir olacağı da hukuki uyuşmazlıklara yol açacaktır diye değerlendirmekteyim.
* Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenir.
* İşveren; uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirir ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri alır. İşveren, korunması gereken verinin tanım ve kapsamını sözleşmede belirler. Verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına uzaktan çalışanın uyması zorunludur. Özellikle yurtdışı merkezli online platformların kullanılması durumu açısından tartışmaya konu olmuştur.
* Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamaz.
* Uzaktan çalışmaya dair iş sözleşmesinin ilk başta yapılması mümkün olduğu gibi, kurulmuş bir iş ilişkisi var ve devam etmekte iken işçi ve işverenin anlaşması üzerine de uzaktan çalışmaya dönüşmesi mümkündür. Bunun için işçi işverene yazılı olarak talebini iletmelidir. İşveren, işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğunu değerlendirir. İşverenin bununla ilgili olarak başkaca kıstaslar belirlemesi de mümkündür. İşveren, değerlendirme sonucunu, işçiye 30 gün içinde bildirir ve kabul halinde yukarıda açıklanan şekil ve esaslarda uzaktan çalışma sözleşmesi yapılır.
YORUMLAR