* Naim Güney
İspirli fırının ilk sahibi Mehmet Kaya ve Yeğeni Mustafa Kaya'ya Allah'tan rahmet diliyorum. İspirli Fırını için eskiden ne deniyordu? Türkiye de kuyruk biter ispirlide bitmez...Orada bir tarih yatıyor, halk bir kilometre yürür,kuyruğa girer, İspirli fırınından ancak ekmek alırdı. O günkü şartlarda teknolojinin gelişmediği yerde elle yoğrulan ofis unundan yapılan hamurlar ve sıcak fırının üstünde yanan ayaklar ve bin bir çile… Sonuçta çiçek mayalı ofis unundan sıcacık lezzetli has ekmeklerden alıp yiyebilmek bir ayrıcalıktı...Rahmetli ispirli Mehmet usta "benim ekmeği taze yemeyin bir gün sonra yiyin, daha lezzetli oluyor" derdi. O zamanlar İspirli'den alınan sıcak ekmekler eve gidene kadar zaten biterdi,harika bir tadı tuzu vardı. Gerçi halen İspirli fırını kalite çıtasını en üst seviyede tutuyor.. Ama yinede ah o eski ekmekler deyip hayıflandığımız zamanlar yok mu.? Bu arada eski fırınlarda çok hoş bir adet vardı. Fırınların arkasında faaliyette bulunana bir odada helvalı, kavurmalı peynirli ekmek arası yenildiği günleri çoğumuz hatırlamaz.. Gazeteci Erol Karaer bir yazısında eski fırınlarımızın pek bilmediğimiz bu özelliğini özetle şöyle yazmış.

"...Eskiden fırınlarımızda peynir, zeytin, helva satılırdı. İnsanlar ekmek arası alır fırınlarda ki yerlere oturur orada yerlerdi. Eskiden bu kadar lokanta yoktu. Olsa da dışarıda yemek pahalı idi. İnsanlar Pazar için köylerden civar ilçelerden gelince buralarda karın doyururdu. Bazı fırınlarda kavurmada satılırdı. Numune ve Çifte fırında satarlardı. Hakiki deri peyniri… Helva, peynir zeytin çeyrek ekmek yarım ekmek isteyene parası kadar verilirdi. 

Sonrada 1970 yılların sonlarına doğru bu adette kalktı, yok oldu. Fırınlarda tezgahlar vardı oturma yerlerinde sıra da olurdu. Çarşamba günleri yine Pazar günü idi çok yoğun olurdu. Tabi belediyelerin buna yasak getirmesi de önemli oldu..." 

Fırınlar hayattır, fırınlar ekmek üretmese bu millet açtır.Parayla yapılacak bir iş değil, Allah bütün ekmek üreten fırıncı esnafından razı olsun. Fazla söze gerek yok değil mi? İspirli fırının fotoğrafı için Sayın Nevzat Akata'ya şükranlarımı sunuyorum.
 

GUZELORDU YEREL TARİH ARAŞTIRMALARI