Ekonomi Dünyası
@dunyadanfinans
1-) 60'lı yıllarda mütehaitlik yaptığı bilinen Kemal Uzan, ilk olarak Türkiye'de birkaç ihale alarak büyümeye başlamıştır. Ardından Libya ve Suudi Arabistan'daki ihaleleri alarak kâr marjı daha yüksek işlerle güç kazanmıştır.
2-) Kemal Uzan, Yeni İstanbul gazetesini alarak medyanın gücünü keşfettiğinde, dönemin en iyi yazarlarını transfer edecek ve medya alanına daha çok yatırım yapacaktı...
3-) Kemal Uzan, Basında belli bir gücü yakalamasının ardından iki bankayla finans sektörüne, birçok çimento fabrikasıyla üretim sektörüne ve barajlar ile enerji sektörüne giriş yaptı. 80'lerin sonlarına doğru, Uzan ailesi tüm bu farklı sektörlerdeki etkinliği ile hızla büyüdü...
4-) Hikayemizin esas oğlanı Cem Uzan hakkında bilgiler verelim biraz.. Boşnak bir aileden gelen Cem Cengiz Uzan, 20 Aralık 1960 tarihinde iş insanı Kemal Uzan ve Melahat Uzan'ın çocuğu olarak Sakarya'nın Adapazarı ilçesinde doğdu.
5-) İstanbul Alman Lisesi'nde eğitim gören Cem Uzan'ın disiplinli bir öğrenci olduğu bilinmektedir. Buradan mezun olduktan sonra üniversite eğitimini işletme üzerine ABD'de aldı.
6-) Tüm Türkiye'nin Cem Uzan ile tanıştığı yıllara gelelim şimdi de.. Star TV, Lihtenştayn'da 50.000 İsviçre frangı sermaye ile 1 Mart 1989'da kurulmuş bulunan Magic Box Incorporated AG adlı şirket tarafından Türkiye'nin ilk özel televizyon kanalı olarak, Star 1 adı ile kuruldu
7-) Ortakları arasında Cem Uzan ve Turgut Özal'ın büyük oğlu Ahmet Özal bulunuyordu. Ancak o dönemde özel TV'ler yayına başlamamıştı, gerekli altyapı ve yasal prosedür yoktu...
8-) Uzan bu hamle ile bir nevi risk aldı, ancak 3517 sayılı yasayla TRT'nin radyo-televizyon vericileri önce PTT'ye, oradan da Star 1'e devredildi. Türkiye'de yeni bir dönem başlıyordu, yeni bir isim yükseliyordu...
9-) Uzan ailesinin bankacılık, inşaat ve enerji alanındaki yatırımları bulunuyordu. Ancak 90'larda bu ağırlık merkezi radyo ve TV'ye kaydı...
10-) Süper FM, Kral FM, Metro FM ve Joy FM ile radyo alanında, Star TV, TeleOn, Kanal 6 ve Yeşilçam TV ile TV alanında faaliyet gösteren Uzan, 1994 yılında Türkiye'nin ikinci GSM operatörü olan Telsim'i kurdu
11-) Uzanlar için 1990'lı yılları yükseliş dönemi olarak değerlendirmek yanlış olmaz. On yıl boyunca Uzan Grubu, hemen her alanda birçok şirket kurarak Türkiye'nin en büyük gruplarından biri olmuştur. Artık Cem Uzan'ın adı baba Kemal Uzan'ın adının önüne geçmiştir.
12-) Uzan ailesi 1990’lı yıllarda gerek özel gerek kamuya ait olsun satılan her şirkete alıcı çıkıyordu. Ancak Uzanlar’ın asıl ilgi odağı özelleştirme kapsamındaki şirketlerdi...
13-) Demirel döneminde özelleştirme ihalelerinin gediklisi olan Uzanlar, Trabzon , Gaziantep, Urfa, Bartın Çimento fabrikalarını satın aldılar. Asıl çıkışlarını ise Koç ve Sabancı Holding’in de alıcı olduğu Çukurova ve Kepez Elektrik’in hisselerini satın alarak gerçekleştirdiler.
14-) Çukurova Elektrik’in (ÇEAŞ) devlete ait yüzde 11.25’ini, Kepez Elektrik’in ise 25.39’unu satın alan Uzan Grubu, yıllık net kârı 500 milyar olan şirketin yönetimini ele geçirmek için harekete geçti..
15-) Para karşılığı hisselerin vekâletini toplamaya başladılar. Uzanlar, küçük hisseleri toplayarak hissedarlık oranlarını yüzde 11’den yüzde 60’lara çıkardılar. Hisselerin vekâletlerini toplarken “Şirketleri daha iyi yönetip, ortaklara daha çok kazandıracağız” sözü veriliyordu..
16-) Ancak yönetim Uzan ailesine geçtikten sonra hissedarların beklentileri gerçekleşmedi. Uzan grubu ile Sabancı grubu karşı karşıya geldi. Kavga Sabancılar’ın ÇEAŞ’taki hisselerini Akbank kanalı ile Adabank’a satması ile bitti.
17-) Türkiye’de demir çelik sektörünün ilk özel kuruluşu olan Metaş’taki kamu hisseleri de o yılın nisan ayında 57 milyon 900 dolara Uzanlar’a ait Rumeli Çelik’e geçiyordu..
18-) Uzanlar'ın, Özelleştirmeden aldığı bir diğer şirket de Türk Otomotiv Endüstrisi (TOE) olmuştur. Sadece arazisine 500 milyar lira değer biçilen TOE, 242 milyar liraya satın alan Uzan ailesi Başbakan Demirel’in sözüne karşın 450 işçinin iş akdini feshetti.
19-) Borçları nedeniyle icralık olan Türkiye’nin en büyük alüminyum üreticisi şirketlerinden Nasaş’ı açık arttırma da 1 trilyon 1 milyar liraya Uzanlar’a ait İmar Bankası satın aldı.
20-) Şirketlerinin sayısını 128’e çıkartan ve Türkiye’nin en büyük grupları arasına sokan Cem Uzan, en büyük tutkularından biri olan futbol alanına da el attı. 1992 yılında Emin Cankurtaran’dan İstanbulspor’u satın alan Uzan, takımı birinci lige çıkarmak için büyük paralar döktü
21-) Ancak asıl amacı olan Galatasaray Kulüp Başkanlığı’nı elde etmek bir yana kulüp üyeliğinden de çıkarıldı. 1993 yılında Uzan grubu, PTT’nin mobil ihalesine girmeden ihaleyi kazanan firmalarla ortak şirket kurarak santralların yapım ve işletmesini üstlendi..
22-) İhaleyi kazanan konsorsiyumdaki şirketler santral yapmak ve işletmek amacıyla kurdukları şirkete Uzanlar’ın Rumeli Holding’ini ortak aldılar. 10 milyar lira sermayeli “Telsim” şirketinin yüzde 49 ile en büyük hissedarı Rumeli Holding oldu.
23-) 1993 yılında iktidarda olan DYP-SHP koalisyon hükümetinde bankalardan sorumlu Devlet Bakanı Tansu Çiller, yolsuzluklardan sorumlu Devlet Bakanı Orhan Kilercioğlu’na gönderdiği raporda İmar Bankası’ndaki usulsüzlüklere dikkat çekiyordu..
24-) 20 Ocak 1992 tarihli Bankalar Yeminli Murakıpları’nca hazırlanan raporda banka kredilerinin neredeyse tamamına yakınının düşük faizle grup şirketlerine verildiği++
25-) ++banka yönetimindeki üç kişiye usulsüz kredi açıldığı, bilançoda sahtecilik yapıldığı, ailenin banka mallarını üzerine geçirdiği, Adabank’ta da benzer şekilde Uzan ailesine teminatsız krediler verildiği iddialarına yer veriliyordu..
26-) Yine aynı yıl, aile Süper Oto Şirketi’nin yurtdışından ithal ettiği SEAT otomobilleri için 25 milyar lira vergi kaçırmakla suçlandı. Ancak tüm suçlamalara karşın hükümet Uzan ailesi üzerine gitmedi ya da gidemedi..
27-) 2000’ler, ailenin bütün kazanımlarını bir bir kaybettiği ve sonu firarla sonuçlanan kâbus dolu bir dönem oldu. SPK 2000 yılında Çukurova Elektrik ve Kepez Elektrik’i incelemeye aldı. Çünkü bir yıl öncesine kadar kâr eden şirketlerin o yılki bilançolarında zarar gözükmektedir
28-) Bu şirketlerin kaynaklarının gruba ait zarar eden şirketlere aktarıldığı, şirketin yüksek miktardaki nakit parasının Uzan grubuna ait İmar Bankası’na düşük faizle yatırıldığı++
29-) ++buna karşılık yatırım ve cari harcamalar için nakit ihtiyacı olduğunda ise yine grup bankalarından yüksek faizle kredi kullandırıldığına dikkat çekiliyordu. ÇEAŞ’tan değişik yöntemlerle grup şirketlerine milyonlarca dolar aktarıldığının saptandığı belirtiliyordu.
30-) Kârlı bir şirket olan ÇEAŞ, her yeni şirket alımında Uzanlar için bir nevi banka işlevi gördü. Çimento fabrikalarının alımında olduğu gibi Telsim’in kuruluşunda da bu şirketten kaynak aktarıldı. Karşılığında Telsim’in yüzde 15 hissesi ÇEAŞ'a devredildi..
Ekonomi Dünyası
@dunyadanfinans
YORUMLAR