UNICEF, halihazırda devam eden ev temelli erken çocukluk eğitimi (EÇE) faaliyetlerine ek olarak yenilikçi Baba Eğitim Programını geliştirdi. Ev temelli erken çocukluk eğitimi sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı toplumlarda yaşayan 3-5 yaş arası çocukların annelerini hedefliyor. Program yararlanıcılarını hem mülteci hem de ev sahibi topluluklar oluşturuyor. Baba eğitim programı da bu eğitim programından faydalanan annelerin ihtiyaçları doğrultusunda uzmanların desteğiyle hazırlandı. Toplumsal cinsiyete duyarlı bir yaklaşım oluşturması amaçlanan program, babaların küçük yaştaki çocuklarının gelişimini destekleme sürecine dahil olmasını sağlamayı amaçlıyor.

Anneler, ev temelli erken çocukluk eğitimi programı kapsamında küçük çocukların gelişimiyle ilgili farklı konularda 11 haftalık bir eğitim alıyorlar. Bu konular arasında çocuklarda sosyal-duygusal gelişim, bilişsel gelişim, çocuklarla iletişim ve okula hazırlık yer alıyor. 11 hafta boyunca annelere bahsi geçen konularda haftalık içerik sağlanıyor. Çocuklara da evde öğrenmelerini desteklemek üzere haftalık aktivite kitapçıkları ve kırtasiye malzemeleri veriliyor. Baba eğitim programının eklenmesiyle ev temelli eğitim programının kapsayıcılığı genişletilerek her iki ebeveynin ve çocukların programdan sağladığı fayda arttırılmış oldu.

Baba eğitim programı, annelere yönelik ev temelli eğitim programı ile eş zamanlı olarak yürütülüyor. Babalara, çocuklara yönelik sesli kitap ve ebeveynlik hakkında bilgilendirici kitapçığın yer aldığı bir içerik sağlanıyor. Bilgilendirme kitapçığı, babalara çocuk yetiştirme ve çocukların gelişimlerini destekleme konusunda bilgi ve ipuçları verirken hikâye kitapları çocukların hikâye ve resimler hakkında sorular sorarak etkileşimli bir okuma yapmalarına olanak tanıyor. İyi okuryazarlık becerilerinin temeli, anlama ve dil becerilerine dayanır. Bu beceriler hikâyeleri dinleyerek ve onları eğlenceli bir şekilde yeniden anlatarak geliştirilebilir. Programdan yararlanan pek çok ebeveyn, programı akrabalarına ve arkadaşlarına tavsiye ediyor.

COVID-19 salgınının başladığı Mart 2020’den bu yana program uzaktan eğitim yöntemleriyle gerçekleştiriliyor. EÇE eğitimcileri yüz yüze ev ziyaretlerinin yerine annelere düzenli olarak yaptıkları telefon görüşmeleri ve WhatsApp mesajları aracılığıyla ulaşıyor. Annelerin telefonlarına baba eğitim programıyla ilgili içerikler gönderiliyor, anneler bunu babalarla paylaşıyor ve onları, çocuklarıyla birlikte bu eğlenceli öğrenme etkinliğine katılmaya teşvik ediyor.

Baba eğitim programı, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından UNICEF ve Türkiye Kalkınma Vakfı işbirliğinde ve Japonya Hükümeti’nin cömert desteği ile uygulanıyor. Proje ile bugüne kadar 2.872 babaya ve 4.867 çocuğa ulaşıldı.

“Uyumak istemiyorum” dedi Efe annesine şikâyet edercesine. “Bir tilki gibi dolaşmak istiyorum istiyorum.” Emine’nin babası Ahmed burada hikâyeyi durdurarak kendisini dinleyen Emine’ye soruyor: “Sence tilki neye benziyor?” 5 yaşındaki Emine bir yıl sonra okula başlayacak. Daha önce hiç tilki görmemiş ama başka hikâyelerde duyduklarını hatırlamaya çalışıyor ve bir tilkinin köpeğe benzeyip benzemediğini soruyor. Ahmed ve kızı bir süre tilkinin neye benzediği hakkında konuşuyor ve Emine bütün sorularını sormayı bitirdiğinde baba ve kızı hikâyeyi okumaya devam ediyorlar.

Ev temelli EÇE eğitmenleri, baba eğitim programına katılan babalara her hafta bir sesli kitap gönderiyor. Baba, çocuğa hikâyeyi dinletiyor, çocuğun katılımı için ona sorular soruyor ve böylece hikâyeyi takip ettiğinden emin oluyor. Bu yeni program sayesinde babalar, küçük çocuklarıyla daha çok bağ kurabiliyor, onların bakım ve gelişim sürecine daha fazla dahil olmanın eğlenceli yollarını keşfediyor.

Ahmed, programla ilgili deneyimlerini paylaşıyor: “Eşim bana çok zor bir şey olmadığını, bir telefon uygulaması kullanarak çocuklarımıza hikâyeler okuyacağımı söylediğinde bunun nasıl yapılacağını sordum. Ya söylenen her şeyi anlamazsam? Ama talimatları tek tek okuyup hikâyeyi dinlediğimde kullanılan dilin çok anlaşılır olduğunu gördüm. Korktuğum gibi değildi, dinlemekte ve anlamakta hiç zorluk çekmedim. Baba olmanın sorumluluklarından birini yerine getirebildiğim için çok mutluyum. Günlük hayatın koşuşturması nedeniyle çocuklarımızla vakit geçirmeyi unutabiliyoruz. Şimdi bu program sayesinde çocuklarımla keyifli vakit geçirme şansı buluyorum.”

Emine’nin annesi Esra, bu programın ailesine nasıl yardımcı olduğunu anlatıyor: “Kocam günde 12 saat bir restoranda çalışıyor. Çocuklarıyla vakit geçirmeyi sevse de yorgun olduğu ya da işten eve geç geldiği için genellikle onlarla vakit geçiremiyor. Bu program, haftada en azından bir kez birlikte eğlenceli ve keyifli zaman geçirmelerine olanak tanıyor. Kızım Emine o kadar çok soru soruyor ki hikâye zamanı epey uzun sürüyor.”

Program birçok farklı amaca hizmet ediyor. Babaların çocuklarıyla kaliteli zaman geçirmelerine ve çocuklarının okumaya olan ilgilerini arttırmalarına imkân tanıyor. Ayrıca geleneksel toplumsal cinsiyet rollerini yıkmaya yardımcı olarak babaları, çocuklarının evdeki gelişimine ve öğrenimine aktif olarak katılmaya teşvik ediyor.

Yerel program koordinatörü Ayşe programla ilgili şunları söylüyor: “Yıllardır annelerle yaptığımız işe çok benziyor aslında. Hikâye kitaplarını ve bilgilendirci kitapçıkları babalarla paylaşıyoruz. Amaç; babalar ile çocukları arasındaki iletişimi güçlendirmek, babaların çocuklarının eğitim hayatına biraz daha fazla dahil olmalarını sağlamak ve COVID-19 salgını sırasında yükü artan anneler için küçük de olsa bir alan yaratmak. Bu program ile hedefimiz, babaların evdeki varlığını güçlendirmek ve çocuklarıyla daha kaliteli zaman geçirip onların hayatına dahil olmalarını sağlamak”.